Bron: www.demorgen.be
Een jaar geleden haalde België als eerste Europese land sekswerk uit de strafwet. Maar het pad naar arbeidsrechten voor sekswerkers is nog lang. ‘Fundamentele rechten zijn er niet van vandaag op morgen door een wetswijziging.’
Voor de zelfstandige escort Mel is haar werksituatie er afgelopen jaar op vooruitgegaan. Ze opende een rekening bij de bank, staat ingeschreven als sekswerker en is aangesloten bij het sociaal secretariaat pensioensparen. Ook heeft ze nu een chauffeur in dienst, wat haar veiligheid verhoogt. Decriminalisering van prostitutie heeft ervoor gezorgd dat zelfstandige sekswerkers hun werk kunnen uitvoeren zonder angst voor vervolging voor de personen waarmee ze samenwerken, zegt het kabinet van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld).
In maart 2022 werd het seksueel strafrecht hervormd. Door de nieuwe wet zijn derde partijen niet langer strafbaar, zoals bankdirecteurs, boekhouders, advocaten, verzekeraars en verhuurders. Zelfstandige sekswerkers kunnen nu op een legale manier werken. Ook wordt het mogelijk om sekswerkers onder een werknemersstatuut te laten werken, indien de werkgever het arbeidskader respecteert. Indien niet, is hij vervolgbaar wegens pooierschap.
Voorheen stonden veel sekswerkers ingeschreven met een addertje onder het gras: als massagesalonmedewerker bijvoorbeeld. Dat gebeurt nog altijd, zegt Mel – die zelf actief is op de socials onder de naam melmelmeliciousss en open is over haar job. “Veel mensen durven zich niet als sekswerker in te schrijven omdat ze het in het geheim willen doen. Als je als zelfstandige sekswerker staat geregistreerd, zal je volgende werkgever dit altijd kunnen zien.”
Nog altijd zit er een stigma op het beroep. Zo weigeren sommige banken nog altijd in zee te gaan met sekswerkers. Ze zijn bang om op hun vingers getikt te worden voor witwassen, het is immers een cashgedreven sector. “Klanten willen niet op hun bankafschrift hebben staan dat ze naar een bordeel zijn geweest”, zegt Daan Bauwens, directeur van Utsopi (de belangenvereniging voor sekswerkers in België).
Sekswerk is inderdaad een bedrijfsactiviteit die zich gemakkelijk leent tot witwasmisdrijven, zegt het kabinet van Van Quickenborne. Als een persoon drie keer geweigerd wordt bij een bank, kan hij of zij aanspraak maken op de basisbankdienst van de federale overheid.
ARBEIDSRECHTEN
De decriminalisering van sekswerk is een belangrijke stap naar arbeidsrechten voor contractuele sekswerkers. Toch moet er volgens Bauwens nog heel wat gebeuren om de fundamentele rechten van sekswerkers te waarborgen. “Die zijn er niet van vandaag op morgen door een wetswijziging.”
Het is niet evident om een arbeidsstatuut vast te stellen voor werkgevers en werknemers in de sector. Escort Mel spreekt uit ervaring, ze werkte eerst in een privéhuis. “Je kunt een sekswerker niet verplichten om seks te hebben, dat mag niet volgens de wet. Maar als al je werknemers zeggen: vandaag hebben we geen goesting, dan draait je huis niet. Ze moeten een tussenweg vinden, zodat het langs beide kanten werkt: voor zowel de sekswerker als de exploitant.”
SOA-UITBRAAK
Wettelijke afspraken zijn volgens de escort belangrijk zodat sekswerkers weten wat hun rechten zijn. Over vergoedingen, maar ook dat seksuele handelingen nooit afgedwongen kunnen worden. Want ondanks dat een sekswerker niet verplicht kan worden te werken, kan een werkgever iemand wel manipuleren. Zelf stopte Mel bij haar vorige werkgever toen er een soa-uitbraak was en meisjes alsnog verplicht werden te pijpen zonder condoom.
Een arbeidskader waarborgt sociale rechten, pensioen, rusttijden, vakantie en een recht op werkloosheid voor sekswerkers die onder contract werken. Volgende week staat een laatste overleg gepland tussen de betrokken kabinetten over het wetsontwerp, daarna gaat het voorstel naar de regering.
Het arbeidskader zal niet in werking treden voor 2024. “Wij zijn geregeld in gesprek met de verschillende organisaties voor sekswerkers en bepalen samen met hen de prioriteiten om stap voor stap een veilige en werkbare professionele omgeving te creëren”, zegt het kabinet van minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit).
PROGRESSIEF BELEID
Daan Bauwens wil graag een kader waar goed over is nagedacht, maar vreest dat het niet op tijd in stemming wordt gebracht. “Het is een bijzonder gevoelig dossier, en dat is dankbare munitie wanneer partijen in campagnemodus gaan volgend jaar. Ik heb liever niet dat dit dossier gepolitiseerd wordt. Het leven en de rechten van duizenden mensen hangen ervan af.”
Utsopi stelt dat de hervorming in België sekswerkers de kans biedt als volwaardige burgers deel te nemen aan de maatschappij. Progressief beleid, vergeleken met de Europese buren. Nederland, Duitsland en Oostenrijk kennen allemaal een vorm van gelegaliseerd sekswerk. Zweden en Frankrijk daarentegen stellen het kopen van seks strafbaar, maar het verkopen van seks niet. Dit zogeheten Zweedse model wordt vaak als voorbeeld gesteld in de EU, maar is moralistisch tot in de kern, zegt Bauwens. “Het gaat ervan uit dat geen enkele vrouw in staat is een bewuste beslissing te nemen om sekswerk te doen. Alle sekswerk is volgens hen gedwongen.”
Mel is blij met de stappen die in België gezet zijn. Het feit dat meisjes nu weten dat ze niets illegaals doen, heeft ook de stap verkleint om naar de politie te stappen als er iets misgaat, zegt ze. “Sekswerk wordt nu erkend als werk. Het taboe kan er dan af.” Haters zullen er altijd blijven, merkt de escort vooral online. “Maar als ik naar de bakker ga en een koffiekoek haal, heb ik ook haters.”